کد مطلب:39093 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اهل بيت

منابع وسنديت اتفاقاتي كه درهنگام بيعت گرفتن از حضرت علي ع رخ داده است.

درپاسخ به پرسش شما از چند منبع ومأخذ تاريخي معتبرگزارش حادثه بيعت گرفتن برايتان بازگو مي شود.

آقاي مرحوم دكتر علي اكبر فياض استاد فقيد وبرجسته دانشگاه تهران دركتاب مختصر مفيد وارزنده خودش كه توسط دانشگاه تهران به چاپ رسيده است مي نويسد : فرداي پس از رحلت رسول اكرمص خليفه اول براي بيعت عمومي در مسجد جلوس كرد : جلسه با نطق خليفه دوم آغاز شد كه ضمن بيان مناقب ابوبكر مردم را به بيعت فراخواند. مردم بيعت كردند. ابوبكر پس از بيعت برخاست وبا مردم سخن گفت : از من كار پيغمبر را توقع مداريد كه او مصون بود، ومن شيطاني دارم كه گاهي مرا فرو مي گيرد، وليكن برشماست كه دركار خوب مرا ياري دهيد واگر كج شدم راستم كنيد.1 عده اي از بيعت امتناع ورزيدند ازجمله حضرت علي ع، بني هاشم وعده اي از صحابه همانند سعدبن عباده به بيعت نيامده بودند. ابوبكر عمر را با جمعي به خانه عليع فرستاد كه بني هاشم را كه درآنجا مجتمع بودند بياورند زبيربن العوام با شمشير برآنها حمله كرد وآنها از بيم آنكه فتنه بزرگ نشود برگشتند ولي پس ازآن به وعد و وعيد عباس وطلحه و زبير را موافق ساختند وازآنها بيعت گرفتند. به موجب روايت زهري كه طبري و بخاري ومسلم هرسه نقل كرده اند عليع مدت شش ماه يعني تا وقتي كه فاطمه زهرا سلام ا... عليها زنده بود بيعت نكرد وپس ازوفات فاطمه س كه مردم ازعليع روي گردان شدند ناچار بيعت كرد.2

آقاي رسول جعفريان از محققان پركار، پرتلاش و برجسته حوزوي جوان مي نويسد :

چند نفري ازجمله افراد بني هاشم، ونيز طلحه وزبير درخانه عليع به قصد مخالفت اجتماع كردند3، عمر با گروهي از افراد خويش بسوي خانه عليع آمد ودرحالي كه زبير شمشير بدست مي گفت : جز با علي بيعت نمي كنم، عمر دستور داد! تا شمشير او را گرفتند وبرسنگ كوبيدند.4 عمر آنها را تهديد به آتش زدن خانه كرد5 وحتي از بعضي مدارك اهل سنت چنين استفاده مي شود كه مقدمات چنين امري را فراهم كرده است و گفته است او هيزم نيز براي اين كار جمع كرده بود.6

اين خشونت بعضي را ترساند وباعث شد تا دست ازمخالفت برداشتند وبه خانه هايشان رفتند. آقاي محمد نصيري رضي دركتاب تاريخ تحليلي اسلام كه به عنوان كتاب درسي دانشگاههاي كشور توسط نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري دردانشگاهها چاپ و نشر شده است مي نويسد :

چنان كه منابع شيعه وسني نشان مي دهد، علي بن ابي طالب عليه السلام مهم ترين مرد خاندان پيامبرص وياران نزديك وي وخاندان بني هاشم، از تصميم سقيفه نشينان آگاه نبودند. آنها وقتي اين موضوع را شنيدند كه ابوبكر، با موقعيت تثبيت شده، همراه حاميانش به مسجد پيامبر آمد.

شايد دراين لحظه بود كه عليع وگروهي از حاميانش درخانه فاطمه عليها السلام گرد آمدند ودرباره آنچه بايد انجام شود به گفت و گو پرداختند . ابوبكر وعمر، باآگاهي كامل از حقانيت علي ع واحترام خاصي كه او درميان گروهي از اصحاب داشت، درحالي كه ازواكنش جدي عليع و پيروانش بيمناك بودند، آنان را به بيعت درمسجد فراخواندند، ولي آنها سرباززدند.7

گروه مسلح،خانه علي ع را محاصره وتهديد كردند كه اگر علي ع وهوادارانش ازخانه خارج نشوند وبا خليفه بيعت نكنند، آن را به آتش خواهند كشيد.8 علي ع بيرون آمد وكوشيد، با مطرح كردن حق خود، اعتراض خويش را آشكار سازد. به زودي خشونت وشدت آشكار شد، شمشيرها از نيام برآمد وعمر و گروهش كوشيدند از درخانه ي فاطمه عليها السلام گذشته به درون نفوذ كنند. فاطمه عليها السلام خشمگين دربرابرشان ايستاد وبالحني ملامت آميز فرياد زد : شما پيكر رسول خداص را برزمين نهاديد وبدون رايزني با ما ومحترم شمردن حقوق ما تصميم گرفتيد. درمقابل خداوند مي گويم شتابان ازاين جا بيرون رويد اگر نه به پيشگاهش شكوه مي كنم. اين امر بر پيچيدگي موقعيت افزود وگروه مسلح بدون به دست آوردن بيعت عليع ناگزير خانه را ترك گفتند.9

برادر عزيز آنچه درسطور قبلي نگاشته شد اگر چه ازچند منبع محدود استخراج شد ولي همه آنها كتب معتبر وقابل استنادي بودند كه علاوه بر اعتبار خودشان مطالب ذكر شده را از بيش از15 منبع ومأخذ تاريخي قديمي ومعتبر مثل طبري، مروج الذهب، الكامل و ...نقل كرده بودند عمده مطالبي كه درخصوص بيعت گرفتن درمنابع ذكر شده همين است ومازاد براين مطالب مطلب مستند ديگري درخصوص اخذ بيعت از حضرت عليع ذكر نشده است وايشان با همه فشارها وشعله هاي خشم مردان خليفه، تن به سازش ندادند وتا هنگامي كه اساس دين را درمعرض خطر نديدند، برموضع خويش استوار ماندند وچون احتمال پايمال شدن رنج هاي رسول خداص جدي شد، علي و پيروانش ناگزير با خليفه مصالحه فرمود.10





(1) تاريخ طبري، ج3، ص 211

(2) فياض علي اكبر، تاريخ اسلام، دانشگاه تهران،1374، ص 134-133، به نقل از تاريخ طبري، ج3،ص202 و الصواعق المحرقه، ص9

(3) جعفريان رسول، تاريخ سياسي اسلام، ج2،(تاسال چهلم هجري) (تهران، وزارت فرهنگ وارشاداسلامي، 1369) ص267 به نقل از مروج الذهب، ج2،ص301

(4) همان، به نقل از الكامل، ج2، ص 325

(5) همان، به نقل از انساب الاشراف، ج1، ص576، شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد،ج2، ص56و57، عقد الفريد، ج4،ص268، كنزالعمال، ج7، ص381

(6) همان، به نقل از حاشيه انساب الاشراف، ج3،ص 282،ازمروج الذهب وشرح نهج البلاغه، ج4،ص495

(7) نصيري رضي مجد، تاريخ تحليلي اسلام،نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها، 1378، ص138، به نقل از انساب الاشراف، ج1، ص587،معالم المدرسين،ج 2،ص163به بعد وتاريخ خلفا،رسول جعفريان، صص 25-20

(8) همان، به نقل از الاماته والسياسه، ج1، 13وتاريخ الطبري، ج2، ص444

(9) همان، ص139-138، به نقل از تشيع درمسير تاريخ، سيد حسين محمد جعفري، ترجمه سيد محمد تقي آيت اللهي، ص68-67، وزندگي فاطمه زهراعليها سلام،صص 107-130

همان، ص139